مقاومت چیست؟

تعریف مقاومت الکتریکی : به هر گونه خاصیتی که در مقابل عبور جریان الکتریکی از خود مخالف نشان دهد مقاومت الکتریکی گویند.

واحد اندازه گیری مقاومت الکتریکی اهم نام دارد و آن را باΩ (امگا) نشان می دهند.

انواع مقاومت الکتریکی :

1. مقاومت های ثابت

2.مقاومت های متغیر

عوامل مؤثر بر مقاومت الکتریکی

مقاومت الکتریکی به سه عامل طول هادی، سطح مقطع هادی و جنس هادی بستگی دارد.

کاربرد های مقاومت الکتریکی:ما به کمک مقاومت در مدارات الکتریکی جریان را محدود کرده و می توانیم افت ولتاژ دو سر المانها را تغییر دهیم. پس می توان از مقاومت به عنوان تغییر دهنده ولتاژ نیز استفاده کرد.

طریقه خواندن مقاومت ها:

مقاومت ها انواع گوناگون دارند بعضی از آنها مقادیرشان بر روی بدنه آنها نوشته شده است بعضی هم به صورت غیر مستقیم نوشته شده است برای مثال اگر بر روی مقاومت کوچکی نوشته شده باشد 103 مقدار این مقاومت اینگونه حساب می شود: ابتدا دو رقم اول که در اینجا 10 باشد را نوشته سپس به تعداد عدد سوم، در جلوی دو رقم اول صفر می گذاریم، یعنی می شود 10000 اهم که اگر بخواهیم بر حسب کیلو اهم بیان کنیم می شود 10 کیلو اهم.

ولی اکثر مقاومت های معمولی با نوار های رنگی شناخته و خوانده می شوند، یعنی معمولا دارای 4 رنگ هستند که 3 رنگ آن رنگهای اصلی و رنگ چهارم بیانگر تلرانس مقاومت است سه رنگ اصلی مانند مقاومت هایی است که بر روی آنها بصورت کد عدد نوشته شده است یعنی عدد مربوط به دو رنگ اول را نوشته سپس به تعداد عدد رنگ سوم صفر می گذاریم. کد هر رنگ به صورت زیر می باشد. نوار چهارم نشان دهنده تلرانس مقاومت است. و در صورتی که در نوار مربوط به ضریب ،رنگهای طلایی و نقره های قرار گیرد ،ضریب مقاومت به ترتیب 1/0و01/0می شود.

واحدهای اندازه گیری:

هر کیلو اهم ((K برابر است با 1000 اهم

هر کیلو اهم ((M برابر است با 1000000 اهم

هر گیگا اهم ((G برابر است با 1000000000 اهم

تلرانس رنگی:

قهوه ای معادل 1 درصد

قرمز معادل 2 درصد

طلایی معادل 5 دزصد

نقره ای معادل 10 درصد

مضرب های استاندارد اهمی:

معمولا مقاومت های موجود در بازار یکی از مضارب زیر است:

10 – 12 – 15 – 18 – 22 – 27 – 33 – 39 – 47 – 56 – 68 – 82

مقاومت های متغییر که خود به سه دسته تقسیم می شوند:

الف) مقاومت های نوری (فتوسل(

ب) مقاومت های حرارتی (ترمیستور(

ج) مقاومت های متغییر به ولتاژ (واریستور(

د) مقاومت های متغییر دستی (ولوم(

مقاومت های نوری (LDR):

مقاومت نوری از جنس سولفات کادمیوم بوده و همان طور که از نامش پیداست با تغییرات نور اُهمش تغییر می کند، یعنی وقتی نور به آن بتابد اهمش کم می شود این مقاومت استفاده های زیادی از جمله در دزدگیر های نوری، شمارنده ورود و خروج افراد و … دارد ولی بیشترین استفاده آن در روشنایی معابر در تیر های چراغ برق است به گونه ای که وقتی هوا تاریک شود این مقاومت تحریک شده و لامپ های روشنایی را روشن می کند.

مقاومت حرارتی (Termistor):

این مقاومت به دو صورت ساخته می شود یکی به این شکل است که در ابتدا اهمش زیاد بوده و با دادن حرارت مقاومتش کم می شود که به این نوع NTC گویند.

نوع دیگر به این صورت است که در ابتدا اهمش کم بوده و با دادن حرارت مقاومتش زیاد می شود که به این نوع PTC گویند.

هر دو این مقاومت ها در سنسور های اعلام حریق و در دستگاه ها و سیستم های تهویه هوا که به صورت اتوماتیک عمل می کنند به کار می روند.

مقاومت NTC:

این نوع مقاومت معمولا به شکل عدس سبز رنگ، سفید رنگ یا قرمز رنگ وجود دارد و معمولا در قسمت خروجی تقویت کننده ها به کار می رفت و حرارت ترانزیستور های خروجی را کنترل می کرد.

مقاومت PTC:

این نوع مقاومت به صورت استوانه ای و به رنگ های آبی، سفید یا مشکی به کار می روند.

ولوم:

جنس این مقاومت ها معمولا از کربن بوده به صورتی که یک صفحه ی کربنی در داخل محفظه وجود دارد که یک لغزنده روی آن حرکت می کند با حرکت لغزنده روی آن مقاومت های مختلف ایجاد می شود ولوم ها را بر حسب اهم آنها اتخاب می کنند.

ولوم ها از نظر ظاهری و کارآیی مدل های مختلف دارند، مانند ولوم پیچی، ولوم کلیدی، ولوم چند طبقه، ولوم بی دسته (پتانسیومتر)، ولوم کشویی و …

ولوم پیچی که معمولا پر کاربرد ترین ولوم است در تلویزون و رادیو های قدیمی که به صورت دستی بودند استفاده می شد. ولوم کلیدی در رادیو های کوچک بسیار دیده می شود که علاوه بر کم و زیاد کردن صدای رادیو وظیفه روشن و خاموش کردن آن را برعهده دارد. ولوم چند طبقه همان چند ولوم ولی با یک محور کنترل است. ولوم بی دسته معمولا در درون دستگاه ها و وسایل قرار می گیرد و تنظیم آن به عهده سازنده آن یا تعمیر کار است و از دسترس کاربر خارج است. ولوم کشویی مانند ولوم معمولی است ولی به صورت کشیده و خطی ساخته شده است و معمولا در اکولایزر ها استفاده می شود.